ในฤดูร้อนที่ร้อนอบอ้าวมากของวันหนึ่ง พ่อค้าคนหนึ่งมีความจำเป็นที่จะต้องนำของไปขายที่ต่างเมือง เขาคิดจะถนอมม้าเอาไว้ใช้เมื่อถึงคราวที่มีความจำเป็นเท่านั้น จึงเอาสินค้าทั้งหมดใส่ไว้บนหลังลา ส่วนม้านั้นเขากลับปล่อยให้เดินตัวเปล่า ไม่ได้บรรทุกของอะไร
ลาเมื่อถูกบรรทุกของหนักๆ และตอนนั้นก็กำลังป่วยอยู่ด้วย มันจึงพูดอย่างสงสารกับม้าว่า
“ท่านม้าๆ ข้ามีอะไรจะขอร้องให้ท่านช่วยสักอย่างจะได้ไหม ?” ม้าเมื่อได้ฟังดังนั้น ก็หันมามองแล้วทำท่าฟังอย่างไม่ค่อยที่จะเต็มใจสักเท่าไหร่นัก แต่ลาก็พูดต่อไปว่า
“ข้าไม่สบาย ช่วยแบ่งของไปจากหลังข้าบ้างเถิด ข้าไปไม่ไหวแล้ว ถ้าท่านไม่ช่วยข้าคงจะต้องตายเป็นแน่แท้” แต่ม้ากลับตอบกลับมาอย่างโมโหว่า
“ช่างป็นเรื่องที่บ้าบอคอแตกอะไรเช่นนี้ เจ้าพูดมาได้อย่างไร เจ้าไม่รู้หรือไงว่าขาที่สำคัญของข้านี่น่ะมีเอาไว้สำหรับวิ่งให้เร็วแต่เพียงอย่างเดียว ถ้าเกิดข้ามาช่วยเจ้าแบกของหนักๆ อย่างนั้น แล้วขาของข้าเกิดฟกช้ำดำเขียวขึ้นมา ใครจะเป็นคนรับผิดชอบ! เจ้าทนๆ ไปอีกหน่อยเถิด อย่าบ่นนักเลย”
ลาจึงไม่พูดอะไรต่อไปอีก อุตส่าห์เดินต่อไป ในไม่ช้ามันก็หมดแรงล้มลงและขาดใจตายไปตรงนั้น เจ้าของเมื่อเห็นดังนั้น ก็แก้เอาสินค้าที่อยู่บนหลังลาทั้งหมดเอามาใส่ไว้บนหลังม้า เท่านั้นยังไม่พอ ยังแถมเอาศพของลาบรรทุกเพิ่มเข้าไปให้อีกด้วย ม้าจึงจำต้องเดินไปบ่นไปว่า
“พุทโธเอ๋ย เรานี่ชั่วเสียจริงๆ ถ้ารู้จักเห็นอกเห็นใจเจ้าลาช่วยมันสักครั้งหนึ่ง บางทีมันอาจไม่ต้องมาตายไปเสียอย่างนี้ แล้วเราตองมาบรรทุกของหนักอย่างเดียวไม่พอ ต้องบรรทุกศพของเจ้าลาเพิ่มเข้าไปอีก ซวยบรมไปเลยเห็นไหมล่ะ”
นิทานเรื่องนี้สอนให้รู้ว่า
“คนที่ไม่รู้จักเห็นอกเห็นใจช่วยเหลือความทุกข์ของผู้อื่น ทุกข์นั้นก็อาจจะมาตกกับตัวเองบ้างดังนี้แล”
ที่มา : นิทานสอนใจ จาก Msoltion